Υπάρχουν σπίτια που δεν είναι απλώς κτήρια, αλλά ζωντανοί οργανισμοί. Φυλάσσουν στις πέτρες τους τις ανάσες και τα βλέμματα όσων έζησαν μέσα τους.
Ένα τέτοιο σπίτι είναι η οικία στην οδό Τριπόδων 32, στην καρδιά της Πλάκας, γνωστή σε όλους ως «σπίτι του Αντωνάκη και της Ελενίτσας».
Για χρόνια στέκει πληγωμένο, με τα σημάδια του χρόνου να σκεπάζουν την αίγλη του. Και όμως, όσοι περνούν από μπροστά, δεν βλέπουν μόνο ένα ερείπιο: βλέπουν το σκηνικό μιας ταινίας που σημάδεψε το ελληνικό σινεμά, μιας οικογενειακής ιστορίας που έγινε μνήμη συλλογική.
Η ταινία «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» (1965) δεν ήταν απλώς μια κωμωδία.
Ήταν ένα καθρέφτισμα της ελληνικής κοινωνίας που άλλαζε: η θέση της γυναίκας, οι ρόλοι στον γάμο, η σύγκρουση ανάμεσα στην παράδοση και τη νεωτερικότητα.
Ο Αντωνάκης και η Ελενίτσα έγιναν οι «καθρέφτες» μιας Ελλάδας που έκανε τα πρώτα της βήματα στην ισότητα, κρατώντας όμως ζωντανά τα απομεινάρια μιας παλιάς νοοτροπίας. Και το σπίτι τους στην Πλάκα έγινε το πιο διάσημο σκηνικό αυτής της σύγκρουσης.
Η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού να το αποκαταστήσει και να το μετατρέψει σε πολιτιστικό χώρο, δεν είναι μια απλή παρέμβαση σε ένα διατηρητέο κτήριο.
Είναι μια χειρονομία σεβασμού στη μνήμη, στην ιστορία και στην τέχνη. Με χρηματοδότηση 1,7 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ Αττικής, το κτήριο θα αποκτήσει ξανά τη μορφή και τη ζωή που του αξίζουν. Θα ανασυσταθεί η αυλή, θα αποκατασταθούν τα προσκτίσματα, θα συντηρηθούν τα αρχαία λείψανα στο εσωτερικό και στον αύλειο χώρο. Το σπίτι θα γίνει όχι μόνο μνημείο, αλλά τόπος ζωντανός: ένας πολιτιστικός κόμβος αφιερωμένος στον ελληνικό κινηματογράφο.
Όμως, η αξία του δεν σταματά στην αρχιτεκτονική του ή στον κινηματογραφικό του ρόλο.
Το σπίτι αυτό είναι, πάνω απ’ όλα, σύμβολο οικογένειας. Μιας οικογένειας που μπορεί να συγκρούεται, να δοκιμάζεται, να καταρρέει και να ξαναστέκεται.
Ο Αντωνάκης και η Ελενίτσα μπορεί να υπήρξαν φανταστικοί χαρακτήρες, αλλά μέσα από αυτούς ο καθένας μας αναγνώρισε στιγμές από τη δική του ζωή: τη σκληρότητα και την τρυφερότητα, την αυστηρότητα και τη συγχώρεση, τον αγώνα για ισορροπία ανάμεσα στο «πρέπει» και το «θέλω».
Όταν το σπίτι θα ξανανοίξει τις πόρτες του, δεν θα φιλοξενεί απλώς προβολές ταινιών.
Θα ξαναγίνει χώρος μνήμης και συνάντησης. Εκεί όπου οι παλιότεροι θα θυμούνται την εποχή που το σινεμά έδινε χαρά στα δύσκολα χρόνια, κι οι νεότεροι θα ανακαλύπτουν τι σημαίνει να κουβαλάς στις πλάτες σου την ιστορία μιας πόλης.
Θα είναι ένας τόπος όπου η οικογένεια ως αξία, ως ανάγκη, ως κοινό βίωμα θα ξαναβρεί το χώρο της στο σήμερα.
Κάθε φορά που ένα τέτοιο κτήριο σώζεται, δεν κερδίζει μόνο η πόλη, ούτε μόνο ο τουρισμός.
Κερδίζει κάτι πολύ βαθύτερο: η συλλογική ψυχή. Το σπίτι του Αντωνάκη και της Ελενίτσας γίνεται ξανά κομμάτι της καθημερινότητάς μας, δείχνοντας ότι η μνήμη δεν είναι βάρος, αλλά θεμέλιο.
Και ίσως εκεί να βρίσκεται ο μεγαλύτερος συμβολισμός: ένα σπίτι που κάποτε στέγασε μια φανταστική οικογένεια, τώρα θα στεγάσει τη μνήμη της αληθινής της δικής μας.
Υ.Γ: Το σπίτι ξανανοίγει όχι για να θυμίζει μόνο το παρελθόν, αλλά για να μιλήσει για το μέλλον.
Γιατί η οικογένεια, όσο κι αν αλλάζουν οι καιροί, μένει πάντα το πρώτο μας λιμάνι κι όσα σπίτια σώζονται, σώζουν μαζί τους κι ένα κομμάτι από την ψυχή μας.