Ο Νικολά Σαρκοζί, πρώην πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας (2007–2012), γίνεται ο πρώτος πρόεδρος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας που θα περάσει τις πύλες της φυλακής.
Η απόφαση του εφετείου να εκτίσει την ποινή του για υπόθεση διαφθοράς και απόπειρα παράνομης επιρροής σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή για τη γαλλική πολιτική ζωή.
Η φυλακή La Santé – Ιστορικό ίδρυμα με «δύο πρόσωπα»
Η φυλακή La Santé βρίσκεται στην καρδιά του Παρισιού και λειτουργεί από το 1867. Χτισμένη ως πρότυπο σωφρονιστικό κατάστημα του 19ου αιώνα, γρήγορα απέκτησε φήμη για τις σκληρές συνθήκες κράτησης και την αυστηρότητα του καθεστώτος της.
Στους θαλάμους της πέρασαν πολιτικοί αντίπαλοι, στυγεροί δολοφόνοι, αλλά και προσωπικότητες που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία, όπως ο Σαρλ Πασκουά, ο πολιτικός που καταδικάστηκε για οικονομικά σκάνδαλα, και ο τρομοκράτης Ιλιτς Ραμίρεζ Σάντσες, γνωστός ως «Κάρλος το Τσακάλι».
Σήμερα, μετά από εκτεταμένες ανακαινίσεις, η La Santé διαθέτει πτέρυγες «υψηλής προστασίας» αλλά και ειδικές μονάδες μεμονωμένων κελιών, οι οποίες προσφέρονται σε κρατουμένους που λόγω της θέσης ή της φήμης τους χρειάζονται ιδιαίτερη ασφάλεια.
Εκεί ακριβώς θα τοποθετηθεί ο Σαρκοζί, σε μονόκλινο κελί, με πρόσβαση – επί πληρωμή – σε τηλεόραση και τηλέφωνο, αποκομμένος από τον γενικό πληθυσμό της φυλακής.
Οι κατηγορίες και η καταδίκη
Η υπόθεση που οδήγησε τον Σαρκοζί στη φυλακή αφορά καταδίκη για διαφθορά και παράνομη άσκηση επιρροής, γνωστή και ως «υπόθεση των τηλεφωνικών υποκλοπών».
Ο πρώην πρόεδρος κρίθηκε ένοχος ότι, το 2014, προσπάθησε να αποσπάσει εμπιστευτικές πληροφορίες από ανώτατο δικαστικό με αντάλλαγμα προνομιακή μεταχείριση.
Το δικαστήριο του επέβαλε τριετή ποινή κάθειρξης, εκ των οποίων ο ένας χρόνος είναι κατ’ ανάγκην εκτιτέος σε καθεστώς κράτησης. Αν και αρχικά υπήρξαν εικασίες για κατ’ οίκον περιορισμό με ηλεκτρονικό βραχιολάκι, η οριστική απόφαση σφράγισε την είσοδό του στη La Santé.
Πολιτικοί κραδασμοί
Η φυλάκιση ενός πρώην προέδρου δεν είναι μόνο νομικό γεγονός αλλά και βαθύτατα πολιτικό. Ο Σαρκοζί υπήρξε κεντρική φυσιογνωμία της γαλλικής δεξιάς, επηρέασε την πολιτική ατζέντα με τον δυναμικό του λόγο και διατήρησε έως πρόσφατα σημαντική επιρροή στους κύκλους του κόμματός του, Les Républicains. Η εικόνα του πίσω από τα κάγκελα τραυματίζει την παράταξή του, αλλά και γενικότερα το κύρος του πολιτικού συστήματος, σε μια εποχή όπου η δυσπιστία των πολιτών απέναντι στις ελίτ είναι ήδη οξυμένη.
Παράλληλα, η υπόθεση ενισχύει το μήνυμα ότι η γαλλική Δικαιοσύνη παραμένει ανεξάρτητη και δεν διστάζει να αγγίξει ακόμη και τις ανώτατες βαθμίδες εξουσίας.
Για πολλούς, η εικόνα του Σαρκοζί στο κελί της La Santé είναι σύμβολο λογοδοσίας.
Για άλλους, όμως, αποτελεί σκιά στο γαλλικό πολιτικό σώμα, μια πληγή που εκθέτει τις αδυναμίες του συστήματος.
Η «ειδική μεταχείριση» και το ζήτημα ισότητας
Η τοποθέτηση του Σαρκοζί σε μονόκλινο κελί με σχετικές ανέσεις εγείρει ερωτήματα για την ισότητα των κρατουμένων. Στην ίδια φυλακή, χιλιάδες άλλοι κρατούμενοι στοιβάζονται σε κοινόχρηστους θαλάμους υπό δύσκολες συνθήκες. Η σύγκριση αναπόφευκτα προκαλεί αντιδράσεις, με πολλούς να μιλούν για «δικαιοσύνη δύο ταχυτήτων».
Ωστόσο, οι σωφρονιστικές αρχές υπερασπίζονται τη μεταχείριση αυτή ως μέτρο ασφαλείας: ένας πρώην πρόεδρος δεν θα μπορούσε να παραμείνει σε κοινό χώρο, καθώς θα υπήρχε κίνδυνος για την ακεραιότητά του.
Υ.Γ.: Η σκληρή σφραγίδα της Ιστορίας.
Η φυλάκιση του Νικολά Σαρκοζί δεν είναι απλώς η προσωπική του ταπείνωση.
Είναι η αποκάλυψη του πώς η εξουσία, όταν διαφθείρεται, καταρρέει με πάταγο. Η Γαλλία, η πατρίδα της Δημοκρατίας, βλέπει έναν πρώην πρόεδρό της να περνά το κατώφλι της φυλακής, κι αυτό δεν μπορεί να διαβαστεί ως μεμονωμένο περιστατικό· είναι ένα θεσμικό τραύμα.
Η La Santé δεν είναι απλώς ένας τόπος κράτησης· γίνεται μνημείο της πτώσης και καθρέφτης της Δικαιοσύνης.
Το μήνυμα είναι αμείλικτο: ούτε οι ισχυροί, ούτε οι πρόεδροι, ούτε οι «ανεξάληπτες φιγούρες» γλιτώνουν όταν ο νόμος κινείται.
Η Ιστορία θα κρατήσει την εικόνα ενός ανθρώπου που έφτασε στην κορυφή και τελικά έμαθε ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του Νόμου.
Και αυτό είναι το σκληρό, αμείλικτο βάρος της Δημοκρατίας.