Αλάσκα – Νέα Υόρκη – Κίεβο
Σημαντικές αποκαλύψεις έρχονται στο φως για το περιεχόμενο της συνάντησης Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα, με το BBC και άλλα διεθνή μέσα να μεταδίδουν ότι η Ρωσία πρότεινε πακέτο «ειρηνευτικών παραχωρήσεων» που περιλαμβάνει πέντε κρίσιμες ουκρανικές περιοχές: Κριμαία, Λουχάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα.
Σύμφωνα με τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, η Μόσχα εμφανίστηκε διατεθειμένη να παγώσει τις γραμμές του μετώπου και να δεσμευθεί νομικά ότι δεν θα εισβάλει ξανά σε ουκρανικό ή άλλο ευρωπαϊκό έδαφος, εφόσον η Ουκρανία αποδεχθεί να παραχωρήσει πλήρη έλεγχο σε αυτές τις περιοχές.
Το πλαίσιο της πρότασης Πούτιν
Η ρωσική πρόταση φέρεται να οικοδομείται σε τρεις άξονες:
- Εδαφική ρύθμιση – Παραχώρηση του Ντονμπάς (Ντονέτσκ και Λουχάνσκ) στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων που σήμερα παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο.
- Νότιο μέτωπο – Διατήρηση ρωσικού ελέγχου στις περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα, οι οποίες αποτελούν στρατηγικούς κόμβους για την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.
- Νομικές εγγυήσεις – Νομοθετική δέσμευση της Ρωσίας για μη περαιτέρω επιθετικές ενέργειες στην Ουκρανία ή την Ευρώπη.
Η πρόταση περιλαμβάνει ουσιαστικά «πάγωμα» της πρώτης γραμμής, αφήνοντας τη Ρωσία με τον έλεγχο μεγάλου τμήματος της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας.
Τι είναι το Ντονμπάς και γιατί βρίσκεται στο επίκεντρο
Η περιοχή του Ντονμπάς —με κύρια αστικά κέντρα το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ— είναι κατά πλειονότητα ρωσόφωνη και αποτέλεσε εστία συγκρούσεων από το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Ένοπλες ομάδες υποστηριζόμενες από τη Μόσχα κήρυξαν «ανεξαρτησία» από το Κίεβο, προκαλώντας έναν πόλεμο χαμηλής έντασης που ουδέποτε τερματίστηκε. Λίγο πριν την πλήρους κλίμακας εισβολή το 2022, ο Πούτιν αναγνώρισε όλη την έκταση των δύο περιοχών ως «ανεξάρτητα κράτη», όχι μόνο τα εδάφη που ήδη έλεγχαν οι αυτονομιστές.
Οι δηλώσεις Γουίτκοφ
Μιλώντας στο CNN, ο Γουίτκοφ υπογράμμισε:
«Οι Ρώσοι έκαναν κάποιες παραχωρήσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όσον αφορά και τις πέντε αυτές περιοχές. Υπήρχε πρόθεση για νομικές εγγυήσεις μη επέκτασης του πολέμου».
Πηγές από την Ευρώπη επιβεβαιώνουν ότι ο Τραμπ μετέφερε την πρόταση σε Ευρωπαίους ηγέτες, περιγράφοντάς την ως «πυρήνα μιας πιθανής συμφωνίας».
Η κατηγορηματική στάση Ζελένσκι
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, απέρριψε κάθε εδαφική παραχώρηση, επικαλούμενος το Σύνταγμα και την ανάγκη διατήρησης στρατηγικών θέσεων:
«Αν αποσυρθούμε σήμερα από το Ντονμπάς, θα ανοίξουμε μια γέφυρα για τους Ρώσους να προετοιμάσουν νέα επίθεση».
Παρά την άρνηση, δεν απέκλεισε να συζητήσει το ζήτημα στο πλαίσιο τριμερούς συνάντησης με ΗΠΑ και Ρωσία.
Η διεθνής διάσταση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και σύμμαχοι της Ουκρανίας διαμηνύουν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων. Η μεταβολή τους μέσω βίας, τονίζουν, αποτελεί επικίνδυνο προηγούμενο για την παγκόσμια ασφάλεια.
Επόμενα βήματα
Ο Ζελένσκι αναμένεται να ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον για συνάντηση με τον Τραμπ, με πιθανή συμμετοχή Ευρωπαίων ηγετών. Το διακύβευμα είναι τεράστιο: αν οι συνομιλίες οδηγήσουν σε πλαίσιο συμφωνίας, θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανακατανομή συνόρων στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο· αν αποτύχουν, η πολεμική σύγκρουση μπορεί να εισέλθει σε νέα, πιο βίαιη φάση.