Το καλοκαίρι του 2025 έγραψε ένα νέο σκοτεινό κεφάλαιο στην παγκόσμια ιστορία των δασικών πυρκαγιών.
Από την Καλιφόρνια και το Κολοράντο, μέχρι την Κύπρο, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Γαλλία, οι φλόγες κατέκαψαν εκατομμύρια εκτάρια, ξερίζωσαν κοινότητες, κατέστρεψαν οικοσυστήματα και άφησαν πίσω δεκάδες νεκρούς και χιλιάδες εκτοπισμένους.
Η επιστημονική κοινότητα είναι πλέον ξεκάθαρη: η κλιματική αλλαγή πολλαπλασιάζει την πιθανότητα και την ένταση αυτών των φαινομένων· τα καλοκαίρια δεν είναι απλώς θερμότερα, είναι πια και πιο εύφλεκτα.
Μεσόγειος: Το «δαχτυλίδι της φωτιάς»
Η Μεσόγειος εξελίχθηκε σε επίκεντρο της κρίσης, με χώρες που ήδη ζουν από τουρισμό και αγροτική παραγωγή να βλέπουν τον φυσικό τους πλούτο να γίνεται στάχτη.
- Ελλάδα: Περίπου 45.000 εκτάρια καμένα ως τα μέσα Αυγούστου, με μεγάλα μέτωπα σε Χίο, Πρέβεζα, Αχαΐα, Ζάκυνθο και Ανατολική Αττική. Οι εικόνες εκκενώσεων, οι μαύρες πλαγιές και η απώλεια προστατευμένων περιοχών αναζωπύρωσαν την κουβέντα για πρόληψη και οργάνωση.
- Τουρκία: Πάνω από 50.000 άνθρωποι εκκενώθηκαν το καλοκαίρι, με την περιοχή της Σμύρνης να βιώνει τραγικές καταστροφές. Η καμένη έκταση ξεπέρασε τις 49.000 εκτάρια ήδη από τον Ιούλιο.
- Ιταλία: Με πάνω από 700 πυρκαγιές και τουλάχιστον 30.000–50.000 εκτάρια καμένα, η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με απανωτά επεισόδια από την Τοσκάνη έως την Καμπανία.
- Ισπανία: Η χειρότερη χρονιά από το 1994. Πάνω από 400.000 εκτάρια κάηκαν, με 358.000 μόνο μέσα σε 15 ημέρες του Αυγούστου. Ο καπνός σκέπασε ολόκληρη την Ιβηρική.
- Πορτογαλία: Η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της χώρας κατέκαψε 64.000 εκτάρια μέσα σε λίγες μέρες. Συνολικά, το 2025 ξεπέρασε τα 280.000 εκτάρια· περισσότερο από το 2% της επικράτειας.
Κύπρος: Το νησί της στάχτης
Στα τέλη Ιουλίου, μια φωτιά που ξεκίνησε από ένα απρόσεκτα πεταμένο τσιγάρο στο Λεμεσό, με θερμοκρασίες στους 44°C και ανέμους που άγγιζαν τα 80 χλμ./ώρα, εξαπλώθηκε σε 13.000 εκτάρια.
Δύο άνθρωποι χάθηκαν, 16 κοινότητες εκκενώθηκαν, πάνω από 500 σπίτια καταστράφηκαν, ενώ χιλιάδες ζώα βρήκαν τραγικό θάνατο.
Η Κύπρος βίωσε την πιο σφοδρή της καταστροφή σε δεκαετίες, αποδεικνύοντας ότι μια απλή ανθρώπινη απροσεξία μπορεί να γίνει καταλύτης σε ένα ήδη εύφλεκτο τοπίο.
Γαλλία: Η χειρότερη φωτιά εδώ και 80 χρόνια
Στη νότια Γαλλία, στην περιοχή Aude, ξέσπασε η μεγαλύτερη πυρκαγιά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πάνω από 15.000 εκτάρια έγιναν στάχτη, χωριά εκκενώθηκαν, σπίτια και υποδομές καταστράφηκαν, ενώ ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του.
Η πυρκαγιά αυτή δεν θεωρήθηκε μεμονωμένη· οι αρχές μίλησαν για την παράταση της αντιπυρικής περιόδου και την καθολική αλλαγή στο κλιματικό καθεστώς της χώρας.
Αμερική: Από την Καλιφόρνια έως τον Καναδά
Η άλλη πλευρά του Ατλαντικού βίωσε το ίδιο δράμα σε γιγαντιαία κλίμακα.
- ΗΠΑ: Από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο, οι πυρκαγιές έκαψαν πάνω από 4,1 εκατ. στρέμματα. Στην Καλιφόρνια, οι φωτιές του Ιανουαρίου στο Λος Άντζελες έμειναν στην ιστορία ως οι πιο θανατηφόρες της πολιτείας με εκατοντάδες χιλιάδες εκκενώσεις και δεκάδες θύματα. Στο Κολοράντο, οι φωτιές Lee και Elk ανάγκασαν σε κινητοποίηση άνω των 1.000 πυροσβεστών.
- Καναδάς: Το 2025 καταγράφηκε ως η δεύτερη χειρότερη χρονιά όλων των εποχών: 7,9 εκατ. εκτάρια έγιναν στάχτη, με καπνό να ταξιδεύει μέχρι την Ευρώπη. Οι επιστήμονες μιλούν για μια νέα «κανονικότητα» που απειλεί όχι μόνο τα δάση, αλλά και την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η χρονιά αυτή δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών.
Η κλιματική κρίση δεν είναι αφηρημένη έννοια: είναι το χρώμα του ουρανού που γίνεται πορτοκαλί στην Καλιφόρνια, είναι οι στάχτες που καλύπτουν τα μελίσσια στη Ζάκυνθο, είναι οι κοινότητες της Κύπρου που ξαναχτίζονται από το μηδέν.
Οι φωτιές του 2025 απέδειξαν πως δεν υπάρχουν πια “τοπικές” καταστροφές· η απειλή είναι παγκόσμια, με κοινά αίτια και κοινές ευθύνες.
Η απάντηση, όμως, μπορεί να είναι επίσης κοινή: πρόληψη, συνεργασία, διεθνής αλληλεγγύη, σεβασμός στη φύση. διαφορετικά, κάθε καλοκαίρι θα προστίθεται σαν μια ακόμα μαύρη σελίδα στο βιβλίο της κλιματικής τραγωδίας.
Η Σκληρή Αλήθεια Χωρίς Υπεκφυγές
Δεν μπορούμε να φωνάζουμε για την «άνοδο της θερμοκρασίας της γης» όταν εμείς οι ίδιοι αφήνουμε τα δάση να καίγονται είτε από αμέλεια, είτε από εγκληματική πρόθεση, είτε από κρατική ανικανότητα.
Κάθε καμένο δέντρο είναι ένα χτύπημα στον πλανήτη, κάθε καμένη πλαγιά είναι ένα βήμα πιο κοντά στην ερημοποίηση.
Δεν φταίει μόνο η «κλιματική αλλαγή»· φταίμε εμείς που με τις πράξεις μας την επιταχύνουμε.
Αν δεν προστατεύσουμε τα δάση, καμία Σύνοδος για το Κλίμα, κανένα σύνθημα και καμία στατιστική δεν θα μας σώσει από την ίδια μας την καταστροφή.