Κάθε Νοέμβρη η ίδια παράσταση: κόκκινες αφίσες, τεράστια ποσοστά, “-70%”, “ΜΟΝΟ ΣΗΜΕΡΑ”, “ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ”.
Η Black Friday πλασάρεται ως η απόλυτη γιορτή των εκπτώσεων, η μέρα που “όλα είναι φθηνότερα”.
Όμως πίσω από την εντυπωσιακή βιτρίνα, κρύβεται μια αλήθεια που λίγοι λένε καθαρά:
Πολλές από τις εκπτώσεις είναι ψεύτικες, πλασματικές, σκηνοθετημένες.
Και δεν το λέμε εμείς.
Το λένε οι αριθμοί.
Το δηλώνουν οι ενώσεις καταναλωτών.
Και το επιβεβαιώνει δημόσια ο Πρόεδρος του ΙΝΚΑ:
«Οι τιμές αυξάνονται πριν τη Black Friday για να φαίνονται μεγαλύτερες οι εκπτώσεις».
Η μηχανή της “τεχνητής έκπτωσης”
Πριν καν αρχίσει το φαινόμενο στην Ελλάδα, είχε ήδη αποκαλυφθεί διεθνώς:
Οι μεγάλες “εκπτώσεις” είναι συχνά αποτέλεσμα μιας απλής αλλά ύπουλης τεχνικής:
Αύξηση τιμών λίγες ημέρες πριν.
Αυτό που χθες έκανε 199€, σήμερα γίνεται 249€.
Την Black Friday πέφτει υποτίθεται στα 149€ με τεράστιο «-40%», αλλά η πραγματική διαφορά είναι πολύ μικρότερη.
Η παραμύθα της “παλιάς τιμής”.
Εμφανίζονται τιμές όπως “399€” που… κανείς δεν είδε ποτέ.
Παλιά μόνο στα χαρτιά — όχι στην αγορά.
Οι προσφορές «έως -80%».
Το 80% αφορά το ένα προϊόν που δεν πουλήθηκε ποτέ.
Στα προϊόντα που θέλει ο κόσμος η έκπτωση είναι 5–10%.
Οι προσφορές “μόνο για σήμερα”.
Και λίγες εβδομάδες μετά, το ίδιο προϊόν έχει… την ίδια τιμή.
Άλλη μία «παγίδα ευκαιρίας».
Οι έρευνες που ξεγυμνώνουν το παιχνίδι
Δεν είναι ελληνικό φαινόμενο — είναι παγκόσμιο.
Αλλά στην Ελλάδα έχει γίνει πλέον… παράδοση.
- Η ΙΝΚΑ καταγράφει δεκάδες ανατιμήσεις πριν τις προσφορές.
- Πάνω από το 30% των καταναλωτών θεωρεί τις εκπτώσεις «ψεύτικες».
- Στη Βρετανία, έρευνα της Which? έδειξε ότι το 98% των προϊόντων δεν ήταν φθηνότερα την Black Friday.
- Η Guardian και οι Times μιλούν για «Black Friday bluster» – προσφορές που δεν προσφέρουν τίποτα.
- Στις ΗΠΑ, οι ειδικοί προειδοποιούν για «εκπτώσεις που υπάρχουν μόνο στα χαρτιά».
Οι συνέπειες για τον πολίτη και την αγορά.
Ο καταναλωτής μπαίνει σε μια τεχνητή ψυχολογία “ευκαιρίας”:
- ψωνίζει πράγματα που δεν χρειάζεται,
- πληρώνει τιμές που δεν είναι πραγματικά χαμηλές,
- και τελικά νιώθει εξαπατημένος.
Και όταν ο καταναλωτής χάνει την εμπιστοσύνη του,
η αγορά χάνει την αξιοπιστία της.
Δεν είναι η έκπτωση που σώζει την οικονομία είναι η αλήθεια.
Το μήνυμα του ΙΝΚΑ — και γιατί πρέπει να ακουστεί
Ο Πρόεδρος του ΙΝΚΑ, δεν κρύβεται πίσω από λόγια:
«Οι τιμές ανεβαίνουν πριν την Black Friday.
Οι “μεγάλες” εκπτώσεις είναι σε μεγάλο βαθμό πλασματικές».
Δεν είναι θεωρία.
Είναι πραγματικότητα που τη βιώνουμε όλοι.
Πώς μπορούν να προστατευτούν οι καταναλωτές
Απέναντι σε μια ολόκληρη βιομηχανία marketing, ο πολίτης έχει μόνο τέσσερα όπλα:
- Σύγκριση τιμών σε πλατφόρμες που δείχνουν ιστορικό.
- Αποθήκευση τιμών με screenshots μέρες πριν.
- Αποφυγή παρορμητικών αγορών.
- Λίγη δυσπιστία, γιατί συχνά… σώζει χρήματα.
Υ.Σ:…Από Black, έγινε Grey
Η Black Friday θα έπρεπε να είναι η γιορτή της έκπτωσης.
Στην πράξη, έχει γίνει η γιορτή της παραπλάνησης.
Αν δεν υπάρξει έλεγχος,
Αν δεν προστατευτεί ο πολίτης,
Αν δεν σταματήσει η πρακτική της ψεύτικης “παλιάς τιμής τότε η Black Friday δεν θα είναι ποτέ ό,τι υπόσχεται.
Θα παραμείνει απλώς ένα εμπορικό κόλπο που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Γιατί στο τέλος της ημέρας:
Η πραγματική έκπτωση δεν γράφεται στην ταμπέλα γράφεται στην αλήθεια