Στο επίκεντρο η προστασία του νερού ως δημόσιου αγαθού – Οι πέντε άξονες της εθνικής στρατηγικής
Σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή, όπου η Ελλάδα αντιμετωπίζει ορατές συνέπειες της κλιματικής κρίσης και εντεινόμενη λειψυδρία, η κυβέρνηση παρουσίασε το νέο Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα. Με χρονικό ορίζοντα το 2030 και στρατηγική προβολή για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, το σχέδιο έρχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η χώρα διαχειρίζεται έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς της πόρους.
Κατά τη διάρκεια σύσκεψης στο Μέγαρο Μαξίμου, υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τονίστηκε ότι η αντιμετώπιση της λειψυδρίας δεν μπορεί πλέον να γίνει αποσπασματικά. Απαιτείται εθνικός σχεδιασμός, με ολοκληρωμένο, κεντρικό συντονισμό, τεχνολογική υποστήριξη και επενδυτική ενίσχυση.
Δραματικά στοιχεία – Η Ελλάδα στην 19η θέση παγκοσμίως σε κίνδυνο λειψυδρίας
Η επιστημονική τεκμηρίωση που παρουσιάστηκε στη σύσκεψη φανερώνει το μέγεθος της κρίσης:
- Η Ευρώπη είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη ήπειρος στον πλανήτη.
- Η Μεσόγειος ήδη βιώνει αυξημένα φαινόμενα ξηρασίας, με την Ελλάδα να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλέον εκτεθειμένες χώρες.
- Η στάθμη των φραγμάτων σε πολλές περιοχές καταγράφει ιστορικά χαμηλά, ενώ στην Αττική τα αποθέματα έχουν μειωθεί πάνω από 50% σε σχέση με το 2022.
Η Ελλάδα κατατάσσεται 19η παγκοσμίως στον κίνδυνο λειψυδρίας, γεγονός που υποχρεώνει την πολιτεία σε άμεσες, δραστικές παρεμβάσεις.
Νερό: Δημόσιο αγαθό και εθνική ευθύνη
«Το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, όπως προβλέπει το Σύνταγμα και η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας», δήλωσε ο Πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας ότι η διαχείρισή του δεν μπορεί να αφεθεί σε αυτοσχεδιασμούς ή επιμέρους συμφέροντα.
Το νέο Εθνικό Σχέδιο στοχεύει να βάλει τέλος στον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων μεταξύ διαφορετικών φορέων και να προχωρήσει σε ένα νέο λειτουργικό μοντέλο διαχείρισης, με μεγαλύτερη αποδοτικότητα, τεχνολογική ενίσχυση και καλύτερη αξιοποίηση των πόρων.
Οι πέντε βασικοί άξονες του σχεδίου
- Το νερό ως δημόσιο αγαθό
Διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα του νερού για όλες τις χρήσεις – οικιακές, αγροτικές, βιομηχανικές – μέσα από συνταγματική προστασία και θεσμική θωράκιση. - Βιώσιμες εταιρείες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης
Ενίσχυση της λειτουργίας των ΔΕΥΑ και των αρδευτικών φορέων, ώστε να επιτυγχάνεται οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά αποδεκτό κόστος, χωρίς απώλειες και καθυστερήσεις. - Ολιστικός σχεδιασμός και κεντρική διαχείριση έργων
Αντικατάσταση του σημερινού αποσπασματικού πλαισίου με εθνικό μηχανισμό σχεδιασμού και υλοποίησης έργων, είτε μικρής είτε μεγάλης κλίμακας, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περιοχής. - Κατεπείγουσες δράσεις στους επόμενους 6 μήνες
Ξεκινά άμεσα εθνική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ενώ ταυτόχρονα θα τεθούν σε εφαρμογή κατεπείγουσες παρεμβάσεις, ειδικά σε περιοχές που ήδη δοκιμάζονται από την έλλειψη νερού. - Νέες τεχνολογίες & συμπληρωματικοί τρόποι παραγωγής νερού
Εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων όπως η αφαλάτωση, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση υδάτων, η ψηφιακή παρακολούθηση αποθεμάτων, η «έξυπνη» άρδευση και η δημιουργία τοπικών ταμιευτήρων.
1.200 έργα σε εξέλιξη – Απαιτούνται επιπλέον επενδύσεις
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, πάνω από 1.200 έργα βρίσκονται σήμερα σε στάδιο υλοποίησης ή μελέτης:
- 1.090 έργα ύδρευσης
- 237 έργα άρδευσης
- 278 έργα έχουν ήδη ολοκληρωθεί από το 2019 μέχρι σήμερα.
Παρόλα αυτά, η εικόνα παραμένει ανισομερής, και πολλές περιοχές, κυρίως νησιωτικές ή αγροτικές, παραμένουν ευάλωτες. Είναι σαφής η ανάγκη για συντονισμό, παρακολούθηση, αξιολόγηση και συνεχή χρηματοδοτική υποστήριξη – και από ευρωπαϊκούς μηχανισμούς.
Το νερό ως προϋπόθεση κοινωνικής και εδαφικής συνοχής
Η υδατική ασφάλεια δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζητούμενο.
Είναι και παράγοντας κοινωνικής δικαιοσύνης, ανάπτυξης και σταθερότητας, ειδικά σε μια περίοδο που η ελληνική περιφέρεια απειλείται από ερήμωση.
Το Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στο σήμερα και στο αύριο – από τη διαχείριση ανάγκης στην προληπτική βιωσιμότητα.
Είναι ένα στοίχημα με το νερό, το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές.
Η λειψυδρία δεν είναι υπόθεση του μέλλοντος.
Δεν υπάρχει χώρος για καθυστερήσεις, γραφειοκρατικά προσχήματα ή μικροπολιτικούς υπολογισμούς.
Το Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα δεν θα κριθεί στις εξαγγελίες.