Το θέμα που «ταράζει» τις Βρυξέλλες
Μια εσωτερική έκθεση της Ευρωπαϊκής Χημικής Υπηρεσίας (ECHA) προκαλεί έντονες αντιδράσεις και ανησυχία στην Ευρώπη, καθώς προτείνει να χαρακτηριστεί η αιθανόλη, η βασική ουσία των απολυμαντικών χεριών, ως πιθανώς καρκινογόνα και τοξική για την αναπαραγωγή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να αποφασίσει τους επόμενους μήνες αν θα προχωρήσει σε περιορισμό ή ακόμη και απαγόρευση της χρήσης αιθανόλης σε βιοκτόνα προϊόντα — κάτι που, εάν υιοθετηθεί, θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, τη βιομηχανία και την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών.
Τι αναφέρει η έκθεση της ECHA
Σύμφωνα με τα αποκλειστικά δημοσιεύματα των Financial Times, η επιστημονική επιτροπή της ECHA φέρεται να βασίζεται σε μελέτες που δείχνουν πιθανή συσχέτιση μεταξύ μακροχρόνιας έκθεσης σε υψηλά επίπεδα αιθανόλης και εμφάνισης καρκίνου του ήπατος ή αναπαραγωγικών διαταραχών.
Η επιτροπή συζητά να εντάξει την ουσία στην κατηγορία “Carcinogen 1B”, δηλαδή ουσία που «πιθανόν προκαλεί καρκίνο στον άνθρωπο». Αν και αυτή η ταξινόμηση δεν συνεπάγεται αυτόματα απαγόρευση, μπορεί να οδηγήσει στην απόσυρση ή τροποποίηση εκατοντάδων προϊόντων απολύμανσης και καθαρισμού στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί στα τέλη Νοεμβρίου, κατά τη συνεδρίαση της Biocidal Products Committee στις Βρυξέλλες, όπου θα συζητηθεί επίσημα η πρόταση.
Αντιδράσεις από τη βιομηχανία και τους ειδικούς
Η προοπτική απαγόρευσης της αιθανόλης έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στους παραγωγούς φαρμακευτικών και καθαριστικών προϊόντων, αλλά και στους επαγγελματίες υγείας.
Όπως δήλωσε ανώτατο στέλεχος μεγάλης ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας στο Reuters,
«Η αιθανόλη αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των απολυμαντικών. Χρησιμοποιείται με ασφάλεια εδώ και δεκαετίες, τόσο στην ιατρική όσο και στην καθημερινή ζωή. Μια τέτοια απόφαση θα δημιουργούσε τεράστιο κενό δημόσιας υγιεινής.»
Παράλληλα, επιστήμονες τονίζουν ότι η αιθανόλη δεν είναι η ίδια καρκινογόνα, αλλά ότι ορισμένες προσμίξεις ή παραπροϊόντα της μπορεί να προκαλούν ανησυχίες, ιδίως σε βιομηχανικές διαδικασίες όπου η καθαρότητα δεν είναι πλήρης.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) εξακολουθεί να θεωρεί τα απολυμαντικά με αιθανόλη ή ισοπροπανόλη ασφαλή και απαραίτητα για την υγιεινή των χεριών, ειδικά μετά την πανδημία COVID-19.
Τι θα σήμαινε μια ενδεχόμενη απαγόρευση
Αν η ΕΕ αποφασίσει να περιορίσει ή να αποσύρει την αιθανόλη από τα βιοκτόνα προϊόντα, θα χρειαστεί να αναπτυχθούν νέες φόρμουλες απολυμαντικών, χωρίς αλκοόλη ή με εναλλακτικά συστατικά.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η The Sun,
«Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής ουσία εξίσου αποτελεσματική και ταυτόχρονα ασφαλής, που να μπορεί να αντικαταστήσει την αιθανόλη στον καθαρισμό των χεριών.»
Πολλές φαρμακοβιομηχανίες και εταιρείες καλλυντικών προειδοποιούν ότι μια τέτοια αλλαγή θα επιφέρει τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος, ενώ οι ειδικοί δημόσιας υγείας υπογραμμίζουν ότι η απαγόρευση ενδέχεται να αποδυναμώσει την προστασία από ιούς και βακτήρια, σε σχολεία, νοσοκομεία και μέσα μεταφοράς.
Τι ισχύει σήμερα για τους καταναλωτές
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απαγόρευση.
Η αιθανόλη εξακολουθεί να θεωρείται ασφαλής, εφόσον χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες. Οι καταναλωτές δεν χρειάζεται να αλλάξουν συνήθειες — η χρήση απολυμαντικού με τουλάχιστον 60 % αλκοόλη παραμένει αποτελεσματική για την πρόληψη ασθενειών.
Αν υπάρξει αλλαγή στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα ακολουθήσει μεταβατική περίοδος, ώστε οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν και να αναπτύξουν νέα προϊόντα.
Επίκαιρος διάλογος.
Υπερβολική προστασία ή προληπτική πολιτική;
Η υπόθεση της αιθανόλης ανοίγει ένα μεγαλύτερο ζήτημα:.
Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην προστασία της υγείας, χωρίς να υπονομεύσει την ίδια την καθημερινότητα των πολιτών;
Ορισμένοι βλέπουν την απόφαση ως υπερβολικά προληπτική, δείγμα «γραφειοκρατικής υπεραντίδρασης»· άλλοι τη θεωρούν αναγκαίο βήμα για μια Ευρώπη που μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος, όπου ουσίες θεωρούνταν ασφαλείς μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.
Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για την αιθανόλη δεν αφορά μόνο τα απολυμαντικά αλλά την ισορροπία μεταξύ επιστήμης, πολιτικής και καθημερινής ζωής.
Υ.Σ:…Η αιθανόλη, σύμβολο καθαριότητας και ασφάλειας στην εποχή της πανδημίας, βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο μιας νέας ηθικής και επιστημονικής διαμάχης.
Αν αποδειχθεί αβλαβής, η Ευρώπη θα έχει προστατέψει τη δημόσια υγεία χωρίς υπερβολές.
Αν αποδειχθεί επικίνδυνη, θα έχει αποτρέψει μια σιωπηλή απειλή που κρυβόταν στην καθημερινότητά μας.
Σε κάθε περίπτωση, το ερώτημα παραμένει:
Πόση ασφάλεια αντέχει μια κοινωνία πριν αρχίσει να φοβάται και το ίδιο της το σαπούνι;