Στην καρδιά του καλοκαιριού, η Ελλάδα βρέθηκε ξανά εκτεθειμένη.
Όχι λόγω ενός έκτακτου φυσικού φαινομένου ή διεθνούς κρίσης, αλλά εξαιτίας της πολιτικά αμήχανης και επιχειρηματικά επικίνδυνης διαχείρισης ενός μεμονωμένου περιστατικού στη Σύρο.
Η ματαίωση της αποβίβασης περίπου 1.600 Ισραηλινών τουριστών από το κρουαζιερόπλοιο Crown Iris λόγω διαμαρτυριών στο λιμάνι, αναδεικνύει με τρόπο ωμό ότι η ελληνική φιλοξενία, για την οποία περηφανευόμαστε διεθνώς, παραμένει εύθραυστη όταν δοκιμάζεται από ιδεολογικά πάθη και τοπικιστικές ασυλλογιστίες.
Πράξη πολιτικής έκφρασης ή ένα φιάσκο επικοινωνίας;
Η συγκέντρωση στο λιμάνι της Σύρου πολυάριθμη και με έντονη σημειολογία κατά του Ισραήλ — οδήγησε στην αποχώρηση του πλοίου χωρίς αποβίβαση επιβατών.
Δεν υπήρξε βία,
Υπήρξε όμως πολιτική αφέλεια και διοικητική ανεπάρκεια.
Ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση, ούτε το λιμεναρχείο, ούτε η κυβέρνηση επέδειξαν τη στοιχειώδη ικανότητα να διαχειριστούν την κατάσταση με τρόπο που να συνδυάζει το δικαίωμα της διαμαρτυρίας με την υποχρέωση φιλοξενίας.
Το αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο μια χαμένη μέρα για την τοπική οικονομία, αλλά και μια διεθνής πληγή στην εικόνα της χώρας.
Το Επιμελητήριο Κυκλάδων «χτυπά καμπανάκι»
Ο μόνος θεσμός που τοποθετήθηκε με νηφαλιότητα, αλλά και αυστηρότητα, ήταν το Επιμελητήριο Κυκλάδων, το οποίο τόνισε:
«Η μη αποβίβαση επιβατών από κρουαζιερόπλοιο είχε ως άμεσες συνέπειες τη ματαίωση σημαντικής τουριστικής δραστηριότητας για πολλές επιχειρήσεις του νησιού σε μια δύσκολη περίοδο».
Πιο σημαντικό όμως είναι το εξής:
«Δημιουργήθηκε κλίμα επιφυλακτικότητας και αρνητικής φήμης από πλευράς ταξιδιωτικών εταιρειών, με πιθανές επιπτώσεις στο μέλλον».
Δεν πρόκειται για υπερβολή.
Σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά, το brand trust ενός προορισμού επηρεάζεται ακαριαία από μεμονωμένα περιστατικά. Η Σύρος, άθελά της, μπήκε στον χάρτη των “προβληματικών λιμανιών” για τις εταιρείες κρουαζιέρας.
Η ΠΟΞ: Η Ελλάδα κινδυνεύει να φανεί διπρόσωπη
Ο πρόεδρος της ΠΟΞ, Γιάννης Χατζής, δήλωσε εύστοχα:
«Η Ελλάδα είναι η χώρα που γέννησε τον θεσμό της φιλοξενίας. Μια αξία βαθιά ριζωμένη στον πολιτισμό μας, που ξεπερνά σύνορα και συγκυρίες».
Και πρόσθεσε:
«Περιστατικά όπως αυτό φέρνουν στο φως την ανάγκη να διαφυλάξουμε συλλογικά την εικόνα της χώρας ως τόπου ανοιχτού, ασφαλούς και φιλόξενου».
Το πιο ανησυχητικό στην τοποθέτηση του κ. Χατζή είναι η υπόρρητη αναγνώριση ότι η Πολιτεία απέτυχε να διαχειριστεί σωστά το περιστατικό.
Αν η αντίδραση τουριστικών και πολιτικών παραγόντων δεν είχε περιοριστεί σε δηλώσεις αποσπασματικής κατανόησης, ίσως το κρουαζιερόπλοιο να είχε μείνει. Ίσως η ζημιά να είχε αποφευχθεί.
Η διεθνής προβολή – Πώς χάσαμε σε όλα τα μέτωπα
Το περιστατικό προβλήθηκε σε διεθνή μέσα:
Associated Press, The Guardian, Irish Times, Travel & Tour World, Times of Israel.
Σε όλα, η Ελλάδα παρουσιάστηκε ως χώρα αβεβαιότητας, με μερίδα πολιτών πρόθυμη να σαμποτάρει τουρίστες λόγω της εθνικής τους προέλευσης.
Το Ισραήλ ανταπάντησε ακαριαία.
Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας αναβάθμισε την ταξιδιωτική οδηγία για την Ελλάδα, καλώντας Ισραηλινούς να παραμείνουν σε επιφυλακή.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα σημάνει αυτό στον αριθμό αφίξεων, αλλά το μήνυμα στάλθηκε: η Ελλάδα δεν είναι πάντοτε φιλόξενη.
Το πραγματικό διακύβευμα: Όχι μιας ημέρας, αλλά το μέλλον
Το περιστατικό της Σύρου δεν αφορά έναν απλό χαμένο ημερήσιο τζίρο. Ούτε μπορεί να αποδοθεί σε κάποια “παρεξήγηση” ή “συγκυριακή ένταση”.
Πρόκειται για μια ξεκάθαρη και σοβαρή προσβολή προς επισκέπτες από το Ισραήλ ανθρώπους που επέλεξαν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα, να γνωρίσουν τα νησιά της, να στηρίξουν την τοπική οικονομία και να εμπιστευτούν τη χώρα μας ως προορισμό.
Αφορά την εσωτερική αδυναμία της χώρας να σταθεί ταυτόχρονα ελεύθερη και υπεύθυνη.
Αφορά τον επικίνδυνο εκφυλισμό του δημόσιου χώρου, όπου ο καθένας θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα και την άποψη ότι μπορεί να κλείνει δρόμους λιμάνια χωρίς θεσμικό φρένο.
Αν σε κάθε λιμάνι επιτρέψουμε να επαναληφθούν παρόμοιες σκηνές, τότε ολόκληρος ο ελληνικός τουρισμός κινδυνεύει με συστηματική αποσταθεροποίηση.
Τι πρέπει να γίνει – Όχι άλλη ανοχή στη θεσμική αδράνεια
Η Πολιτεία οφείλει:
- Να εκδώσει σαφείς οδηγίες για την ταυτόχρονη προστασία διαδηλώσεων και απρόσκοπτης λειτουργίας του τουρισμού.
- Να συνεργαστεί με τα Επιμελητήρια και τις Περιφέρειες για εκπαίδευση τοπικών αρχών σε διαχείριση κρίσεων φήμης.
- Να κινηθεί διπλωματικά ώστε να αποκαταστήσει πλήρως την εμπιστοσύνη του Ισραήλ και των συνεργαζόμενων τουριστικών ομίλων.
- Να ενισχύσει το μήνυμα προς τα έξω ότι η Ελλάδα δεν είναι πεδίο ιδεολογικών απορρίψεων, αλλά φιλόξενη και ώριμη ευρωπαϊκή χώρα.
Η Φιλοξενία δεν είναι φολκλόρ
Όταν μιλάμε για τουρισμό, δεν μιλάμε απλώς για επισκέψεις και έσοδα. Μιλάμε για εικόνα, ταυτότητα, πολιτισμό, πρόσωπο προς τον κόσμο.
Κι όταν αυτό το πρόσωπο παρουσιάζει αντιφάσεις, οργή και ασυνεννοησία, κανένα φυσικό τοπίο και κανένα ξενοδοχειακό συγκρότημα δεν αρκεί για να σώσει τη φήμη μας.