Βατικανό: Γιατί αλλάζουν όνομα οι πάπες – Λέων ΙΔ΄: Τι συμβολίζει το όνομα του Πάπα

Ο Καρδινάλιος Ρόμπερτ Πρέβοστ εμφανίστηκε το απόγευμα της Πέμπτης (9/5) στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και παρουσιάστηκε στους πιστούς που τον περίμεναν με ανυπομονησία με το όνομα Λέων ΙΔ΄

Η επιλογή αυτή μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί και υποδηλώνει πώς θα μοιάζει η Καθολική Εκκλησία υπό το νέο του παποσύνη.

Οι πάπες επιλέγουν παπικά ονόματα εδώ και αιώνες. Συνήθως προτιμούν ονόματα προηγούμενων παπών που επιθυμούν να μιμηθούν.

Το όνομα Ιωάννης έχει ιδιαίτερη απήχηση — τουλάχιστον 21 πάπες το έχουν χρησιμοποιήσει.

Ο Φραγκίσκος ήταν ο πρώτος πάπας μετά τον Πάπα Λάνδο το 913 που επέλεξε ένα όνομα που δεν είχε ξαναχρησιμοποιηθεί.

Ο Καρδινάλιος Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο εξήγησε το 2013 ότι διάλεξε το όνομα Φραγκίσκος προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, «του ανθρώπου της φτώχειας, της ειρήνης, που αγαπά και προστατεύει τη δημιουργία».

Το όνομα ταίριαζε με το όραμά του για την Εκκλησία: «Πόσο θα ήθελα μια Εκκλησία φτωχή και για τους φτωχούς», είχε δηλώσει.

Άλλες δημοφιλείς επιλογές είναι Γρηγόριος (16), Βενέδικτος (15) και Κλήμης (14).

Παρότι δεν αναγνωρίζονται επίσημα από την Εκκλησία, οι αντίπαπες —άτομα που αμφισβήτησαν την εγκυρότητα της εκλογής του πάπα και ισχυρίστηκαν ότι αυτοί είναι οι νόμιμοι ηγέτες της Καθολικής Εκκλησίας— επηρέασαν μερικές φορές την αρίθμηση των παπικών ονομάτων, όπως στην περίπτωση του Βενέδικτου ΙΣΤ΄, του προκατόχου του Φραγκίσκου.

Λόγω των αντίπαπων, υπάρχουν 21 Ιωάννηδες αλλά όχι Πάπας Ιωάννης Κ΄, και οκτώ Βονιφάτιοι αλλά κανένας Ποντιφικάς Βονιφάτιος Ζ΄.

Ονόματα όπως Ιωάννης και Γρηγόριοςείναι τα πιο συνηθισμένα μεταξύ των παπών. Σε περισσότερα από 2.000 χρόνια ιστορίας, η Καθολική Εκκλησία έχει 265 ποντίφικες σε 267 παποσύνες, οι οποίοι έχουν χρησιμοποιήσει συνολικά 84 διαφορετικά παπικά ονόματα.

• Ιωάννης: 21 φορές
• Γρηγόριος: 16
• Κλήμης: 14
• Αθώος: 13
• Πίος: 12
• Ουρβανός: 8
• Βενέδικτος: 15
• Λέων: 14
• Βονιφάτιος: 8
• Στέφανος: 9
• Σίξτος: 5
• Αλέξανδρος: 7
• Νικόλαος: 5
• Παύλος: 6
• Αδριανός: 6
• Κελεστίνος: 5
• Σέργιος: 4
• Ονώριος: 4
• Αναστάσιος: 4
• Ευγένιος: 4

Όπως ο Φραγκίσκος, 47 πάπες έχουν υιοθετήσει ένα παπικό όνομα για πρώτη φορά.

Λέων ΙΔ΄: Τι συμβολίζει το όνομα του Πάπα

Επιλέγοντας το όνομα Λέων, ο 267ος πάπας βρίσκεται ανάμεσα σε 13 άλλους πάπες στην ιστορία που έφεραν το ίδιο όνομα. Οι προηγούμενοι υπήρξαν μεταρρυθμιστές, μεταξύ αυτών και ο Πάπας Λέων ΙΓ΄, που εκλέχθηκε το 1878.

«Επιλέγοντας το όνομα Λέων ΙΔ΄, δείχνει ότι δεσμεύεται στη κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας, η οποία θεμελιώθηκε από τον προκάτοχό του Λέοντα ΙΓ΄», είπε ο πατήρ Τόμας Ρις, Αμερικανός ιερέας και ειδικός στο Βατικανό.

Συνεργάτιδα του CBS News για θέματα Βατικανού δήλωσε επίσης: «Το όνομα Λέων παραπέμπει στον Πάπα Λέοντα τον Μέγα».

Ο Πάπας Λέων Α΄, όπως είναι επίσης γνωστός, διετέλεσε πάπας από το 440 έως το 461. Είναι γνωστός για τη συνάντησή του με τον Αττίλα τον Ούννο, τον οποίο απέτρεψε από το να επιτεθεί στη Ρώμη.

«Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον νέο πάπα; Ίσως σημαίνει ότι και αυτός σκοπεύει να αντιταχθεί σε καταπιεστικές πολιτικές δυνάμεις στον κόσμο», είπε η Μος.

Ο Λέων Α΄ είναι επίσης γνωστός ως «μεγάλος διανοητής και θεολογικός μεταρρυθμιστής», πρόσθεσε. Έγραψε το Κείμενο του Λέοντα (Leo’s Tome), ένα έργο που επηρέασε το επίσημο δόγμα της Εκκλησίας για τον Ιησού Χριστό ως πλήρως ανθρώπινο και πλήρως θεϊκό.

«Ο νέος μας πάπας έχει διδακτορικό στο κανονικό δίκαιο, επομένως μπορούμε να περιμένουμε ότι και αυτός θα θελήσει να διευκρινίσει τις διδασκαλίες της Εκκλησίας πάνω σε κεντρικά ζητήματα», είπε η Μος.

Ο Ντόιλ αναφέρθηκε επίσης στον τελευταίο πάπα με το όνομα Λέων, τον Πάπα Λέοντα ΙΓ΄, που ηγήθηκε της Καθολικής Εκκλησίας από το 1878 έως το 1903.

«Ίσως είναι πιο γνωστός για το ότι έγραψε την Rerum Novarum», είπε ο Ντόιλ, η οποία μεταφράζεται ως «Περί Νέων Πραγμάτων», αλλά στα λατινικά μπορεί να σημαίνει και «Περί Επαναστατικών Αλλαγών».

Η Rerum Novarum πραγματεύεται τα δικαιώματα των εργαζομένων και τον καπιταλισμό στις αρχές της βιομηχανικής εποχής και θεωρείται η πρώτη κοινωνική εγκύκλιος της Καθολικής Εκκλησίας, που έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης καθολικής κοινωνικής διδασκαλίας.

Αυτό μπορεί να δείχνει ότι ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ ενδιαφέρεται «να προωθήσει την καθολική κοινωνική διδασκαλία στον σημερινό κόσμο», σημείωσε ο Ντόιλ. «Ίσως η καθολική κοινωνική διδασκαλία, αν ληφθεί σοβαρά, να μπορεί να βοηθήσει στην υπέρβαση του διχασμού».

Το όνομα Λέων «είναι βαθύ σύμβολο δέσμευσης στα κοινωνικά ζητήματα», δήλωσε η Ναταλία Ιμπερατόρι-Λι, πρόεδρος του τμήματος θρησκευτικών σπουδών του Πανεπιστημίου Μανχάταν, στο Associated Press.

Λόγω αυτής της σημασίας, η επιλογή του ονόματος από τον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ υποδηλώνει και συνέχεια σε πολλά σημεία του έργου του Πάπα Φραγκίσκου.

Βατικανό: Γιατί αλλάζουν όνομα οι πάπες

Στις πρώτες μέρες του Καθολικισμού, οι πάπες χρησιμοποιούσαν απλώς το βαπτιστικό τους όνομα. Μερικοί είχαν ονόματα που σήμερα ηχούν ασυνήθιστα, όπως Ιλάριος και Σιμπλίκιος. Όμως το 533 μ.Χ., όταν εκλέχθηκε ο Πάπας Ιωάννης Β΄, επέλεξε να αλλάξει το όνομά του από Μερκούριος, πιθανότατα για να απομακρυνθεί από τη σύνδεση με τον παγανιστικό ρωμαϊκό θεό.

Αντιθέτως, φαίνεται ότι ο Πάπας Διονύσιος, που βασίλεψε από το 259 έως το 268, δεν θεώρησε αναγκαίο να αποστασιοποιηθεί από τον θεό του κρασιού, της Αρχαίας Ελλάδας καθώς το όνομα ήταν κοινό τότε.

Η επιλογή νέου ονόματος καθιερώθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα — με εξαιρέσεις τους Αδριανό ΣΤ΄ το 1522 και Μαρκελλίνο Β΄ το 1555, που διατήρησαν τα βαπτιστικά τους ονόματα.

Από τους 264 πάπες, οι 129 επέλεξαν νέο όνομα.

Από την εποχή του Πάπα Ιωάννη ΙΒ΄, υπήρξαν 12 Αθώοι, επτά Ουρβανοί και έξι Λέοντες (υπήρχαν και επτά άλλοι πριν η αλλαγή ονόματος γίνει κοινή πρακτική).

Από τα τέλη του 18ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα, υπήρξε κύμα Πίων, ενώ πιο πρόσφατα οι πάπες έχουν προτιμήσει τα ονόματα Ιωάννης και Παύλος.

Ο Πολωνός Καρδινάλιος Καρόλ Βοϊτίλα επέλεξε το όνομα Ιωάννης Παύλος Β΄ το 1978, προς τιμήν του προκατόχου του Ιωάννη Παύλου, που πέθανε έπειτα από 33 ημέρες παποσύνης. Ο Ιωάννης Παύλος Α΄ ήταν ο πρώτος πάπας με διπλό όνομα.

Με εξαίρεση αυτόν, ο Φραγκίσκος ήταν ο πρώτος πάπας μετά τον Λάνδο που επέλεξε ένα τελείως νέο παπικό όνομα.

Όπως και ο Φραγκίσκος, ο Γερμανός Καρδινάλιος Γιόζεφ Ράτσινγκερ πήρε το όνομα Βενέδικτος ΙΣΤ΄ το 2005 με ένα όραμα για τη διακονία του. Αναφερόμενος στον Βενέδικτο ΙΕ΄, που οδήγησε την Εκκλησία κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δήλωσε ότι σκόπευε να θέσει τη διακονία του «στην υπηρεσία της συμφιλίωσης και της αρμονίας μεταξύ των λαών».

Η περίοδος χάριτος για τον νέο Πάπα δεν θα είναι μεγάλη