Σε κατάσταση συναγερμού τέθηκαν οι τουρκικές αρχές μετά τις εκρήξεις και την εκδήλωση πυρκαγιάς σε δύο δεξαμενόπλοια στη Μαύρη Θάλασσα, λίγες δεκάδες ναυτικά μίλια από τις ακτές της Τουρκίας.
Τα τάνκερ KAIROS και VIRAT, και τα δύο υπό σημαία Γκάμπια, έχουν συνδεθεί με τη λεγόμενη «σκιώδη αρμάδα» που μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο παρακάμπτοντας τις διεθνείς κυρώσεις.
Το χρονικό των εκρήξεων
Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Μεταφορών, το πρώτο περιστατικό σημειώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής 28 Νοεμβρίου 2025, όταν το μήκους 274 μέτρων δεξαμενόπλοιο KAIROS, που έπλεε άδειο (σε κατάσταση ballast) από την Αίγυπτο προς το ρωσικό λιμάνι Νοβοροσίισκ, μετέδωσε σήμα για έκρηξη και πυρκαγιά περίπου 28 ναυτικά μίλια ανοικτά της επαρχίας Κοτζαέλι, στην περιοχή του Κεφκέν.
Λίγο αργότερα, δεύτερο σήμα κινδύνου προήλθε από το δεξαμενόπλοιο VIRAT, επίσης υπό σημαία Γκάμπια, το οποίο «ανέφερε ότι επλήγη» περίπου 35 ναυτικά μίλια από τις τουρκικές ακτές, ανατολικότερα στη Μαύρη Θάλασσα. Και στα δύο πλοία εκδηλώθηκαν εκρήξεις και εκτεταμένη φωτιά, με πυκνό μαύρο καπνό να γίνεται ορατός από μεγάλη απόσταση.
Επιχειρήσεις διάσωσης – Όλα τα μέλη πληρώματος σώα
Η Γενική Διεύθυνση Ναυτιλιακών Υποθέσεων της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι και τα δύο πληρώματα απεγκλωβίστηκαν με επιτυχία. Στο KAIROS βρίσκονταν 25 ναυτικοί, ενώ στο VIRAT 20, όλοι τους –σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες– είναι καλά στην υγεία τους.
Στις επιχειρήσεις συμμετέχουν:
• Ταχύπλοα σωστικά σκάφη KEGM-9 και KEGM-10,
• το ρυμουλκό διάσωσης KURTARMA-12,
• το πλοίο άμεσης επέμβασης NENE HATUN,
• σκάφη της τουρκικής Ακτοφυλακής,
• καθώς και επίγειες δυνάμεις, μεταξύ των οποίων ομάδες του UMKE (Εθνική Ιατρική Υπηρεσία Διάσωσης) και ασθενοφόρα που βρίσκονται σε επιφυλακή στα παράλια.
Οι φωτιές στα δύο τάνκερ παραμένουν υπό έλεγχο αλλά δεν έχουν ακόμη κατασβεστεί πλήρως, με τις αρχές να δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια των πληρωμάτων και την αποτροπή θαλάσσιας ρύπανσης.
Τι είναι η «σκιώδης αρμάδα» – Τα δύο πλοία υπό κυρώσεις
Και τα δύο δεξαμενόπλοια KAIROS και VIRAT περιγράφονται από διεθνείς βάσεις δεδομένων και αναλυτές ως μέρος της λεγόμενης «shadow fleet», ενός δικτύου παλαιών τάνκερ που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο παρακάμπτοντας τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλούνται διεθνή μέσα:
• Τα δύο πλοία έχουν βρεθεί σε λίστες κυρώσεων από Ε.Ε., Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και άλλες χώρες.
• Χαρακτηρίζονται ως πλοία που αλλάζουν συχνά σημαία,
απενεργοποιούν συστηματικά τα συστήματα εντοπισμού (AIS)
και πραγματοποιούν μεταφορτώσεις από πλοίο σε πλοίο (ship-to-ship transfers) σε δυσδιάκριτα σημεία της θάλασσας.
Η ύπαρξη αυτής της «σκιώδους αρμάδας» έχει επανειλημμένα προκαλέσει ανησυχία σε οργανισμούς ασφάλειας ναυσιπλοΐας και περιβάλλοντος, καθώς συχνά πρόκειται για πλοία μεγάλης ηλικίας, με αμφιλεγόμενη τεχνική κατάσταση και ελλιπή κάλυψη αστικής ευθύνης σε περίπτωση ατυχήματος.
Πιθανές αιτίες – «Εξωτερική παρέμβαση», νάρκες ή drones;
Οι τουρκικές αρχές κάνουν λόγο για «εξωτερική επίδραση» (external impact) στο KAIROS, χωρίς μέχρι στιγμής να προσδιορίζουν τον ακριβή μηχανισμό που προκάλεσε την έκρηξη. Παράλληλα, το VIRAT φέρεται να «χτυπήθηκε» σε δεύτερο χρόνο, σε διαφορετικό σημείο της Μαύρης Θάλασσας.
Τούρκοι αξιωματούχοι –σύμφωνα με διεθνή πρακτορεία– δεν αποκλείουν τα εξής ενδεχόμενα:
• Ναυτικές νάρκες που έχουν παρασυρθεί από ρεύματα και θύελλες,
• μη επανδρωμένα θαλάσσια drones (surface drones),
• πύραυλοι ή άλλα μέσα πλήγματος.
Σημειώνουν ωστόσο ότι δεν υπάρχει ακόμη οριστικό πόρισμα και πως η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη. Την τελευταία τριετία έχουν καταγραφεί επανειλημμένα περιστατικά εντοπισμού και εξουδετέρωσης ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα, γεγονός που ενισχύει το σενάριο τυχαίας πρόσκρουσης σε νάρκη.
Κίνδυνοι για την ασφάλεια ναυσιπλοΐας και το περιβάλλον
Οι τουρκικές αρχές διευκρινίζουν ότι τα τάνκερ έπλεαν χωρίς φορτίο, γεγονός που περιορίζει τον κίνδυνο άμεσης μεγάλης πετρελαϊκής ρύπανσης. Ωστόσο, ακόμη και άδεια, τα δεξαμενόπλοια μεταφέρουν σημαντικές ποσότητες καυσίμων κίνησης και υπολειμμάτων, ενώ η πιθανότητα βύθισης ενός τόσο μεγάλου σκάφους μπορεί να δημιουργήσει σύνθετα προβλήματα ναυσιπλοΐας και περιβάλλοντος.
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τουρκικές πηγές, η ναυσιπλοΐα στα Στενά του Βοσπόρου δεν έχει διακοπεί, ενώ οι αρμόδιες υπηρεσίες παρακολουθούν στενά την κατάσταση.
Mısır’dan Rusya’ya seyir halindeki KAIROS adlı 274 metre boyundaki tankerden patlama ve yangın ihbarı alınması üzerine KEGM-9 ve KEGM-10 hızlı tahlisiye botlarımız, KURTARMA-12 römorkörümüz ve NENE HATUN Acil Müdahale Gemimiz, pic.twitter.com/5ULZEOsc9Z
— KEGM (@kiyiemniyet) November 28, 2025
Γεωπολιτικές προεκτάσεις
Το περιστατικό δεν αφορά μόνο ένα «απλό» ναυτικό ατύχημα:
• Τα δύο πλοία συνδέονται με τις προσπάθειες της Μόσχας να διατηρήσει τις εξαγωγές πετρελαίου παρά τις κυρώσεις.
• Η περιοχή βρίσκεται στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης Ρωσίας–Δύσης, με τη Μαύρη Θάλασσα να λειτουργεί ως κρίσιμος διάδρομος ενέργειας και εμπορίου.
• Οποιαδήποτε επιβεβαίωση σκόπιμης επίθεσης (π.χ. με drones ή πυραύλους) θα μπορούσε να κλιμακώσει εντάσεις και να ανοίξει νέα συζήτηση για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την εμπλοκή τρίτων δρώντων στην περιοχή.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα
Οι τουρκικές αρχές συνεχίζουν:
• τις επιχειρήσεις πυρόσβεσης και ψύξης των δύο τάνκερ,
• την παρακολούθηση για τυχόν διαρροές καυσίμων,
• και την ανάκριση των πληρωμάτων, προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι ακριβείς συνθήκες των εκρήξεων.
Παράλληλα, διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι το διπλό συμβάν θα εντείνει τη συζήτηση γύρω από:
• την επικινδυνότητα της «σκιώδους αρμάδας»,
• την ανάγκη αυστηρότερου ελέγχου στα υπό σημαίες ευκαιρίας τάνκερ,
• και τον τρόπο με τον οποίο οι κυρώσεις «μεταφέρουν» τον κίνδυνο από τα οργανωμένα δίκτυα εμπορίου σε πιο αδιαφανείς και επικίνδυνες πρακτικές.