Στην άκρη του Αιγαίου, χτύπησε το πρώτο κουδούνι ένας ήχος απλός, μα φορτωμένος με μνήμη και μέλλον.
Δεν είναι μόνο η έναρξη της σχολικής χρονιάς∙ είναι η απόδειξη ότι η Ελλάδα δεν εγκαταλείπει τα σύνορά της, δεν ξεχνά τα παιδιά της, όσο λίγα κι αν είναι.
Στην Τέλενδο, απέναντι από την Κάλυμνο, ένα σχολείο ανοίγει για έναν μόνο μαθητή.
Ο μικρός Σάββας, μαθητής της 5ης Δημοτικού, κάθεται μοναχός στο θρανίο του, με τα μάτια στραμμένα στη δασκάλα του, Δέσποινα Μιχαήλ.
Στην εικόνα τους καθρεφτίζεται η ψυχή του Έθνους: η πίστη ότι ακόμη κι ένα παιδί αρκεί για να κρατηθεί ζωντανή μια κοινότητα.
Το κράτος, η τοπική αυτοδιοίκηση, η κοινωνία ολόκληρη, έχουν χρέος να τον στηρίζουν, γιατί κάθε παιδί σε ακριτικό νησί είναι φρουρός και σύμβολο.
Στα Ψαρά, το κουδούνι ήχησε πιο χαρμόσυνα.
Εκεί όπου η Ιστορία έχει γράψει με αίμα τη λέξη «Ηρωισμός», τα παιδιά γεμίζουν με χαμόγελα τις αυλές.
Ο δήμαρχος Κώστας Βρατσάνος μιλά για αύξηση μαθητών σε όλες τις βαθμίδες, από το νηπιαγωγείο ως το Λύκειο.
Ο αριθμός δεν είναι μεγάλος, αλλά είναι ελπιδοφόρος. Ο ήχος του κουδουνιού στα Ψαρά θυμίζει ότι αυτός ο τόπος, που θυσιάστηκε για την ελευθερία της Ελλάδας, εξακολουθεί να παράγει ζωή, να γεννά μέλλον.
Στην Τέλενδο και στα Ψαρά, το κουδούνι δεν είναι μόνο ένα χτύπημα μετάλλου∙ είναι σήμα αντίστασης στον χρόνο και στην εγκατάλειψη. Είναι η φωνή της Ελλάδας που λέει «είμαι εδώ», ακόμη κι εκεί όπου ο χάρτης μοιάζει να τελειώνει.
Ένα παιδί, δέκα παιδιά, είκοσι δεν έχει σημασία ο αριθμός. Σημασία έχει ότι υπάρχει φλόγα που καίει, και γύρω της χτίζεται κοινότητα.
Όταν ένα παιδί σηκώνει το χέρι του στην τάξη της Τελένδου, στην πραγματικότητα σηκώνει ολόκληρο το νησί.
Όταν μια ομάδα παιδιών παίζει μπάλα στο προαύλιο των Ψαρών, τότε η Ιστορία ξαναβρίσκει φωνή, συνδέοντας το παρελθόν με το μέλλον. Γιατί στα νησιά αυτά, κάθε μάθημα είναι και μια πράξη εθνικής αυτοπεποίθησης.
Το κουδούνι εκεί δεν είναι αυτονόητο. Είναι καρπός θυσίας, φροντίδας, πίστης. Κάθε δάσκαλος που διδάσκει, κάθε γονιός που επιμένει να μείνει στον τόπο του, κάθε παιδί που ανοίγει βιβλίο, είναι ένας κρίκος που κρατάει δεμένη την αλυσίδα του Ελληνισμού.
Κι αν κάποτε η Ιστορία έγραψε με αίμα και φωτιά τις λέξεις «Ψαρά» και «Θυσία», σήμερα γράφει με παιδικά γέλια και μελάνι πάνω σε τετράδια τη λέξη «Συνέχεια». Αν στην Τέλενδο το σχολείο κρατιέται ζωντανό για χάρη ενός μόνο μαθητή, αυτό δεν είναι αδυναμία είναι μεγαλείο. Γιατί εκεί, η Ελλάδα αποδεικνύει ότι δεν μετρά την αξία της παιδείας με αριθμούς, αλλά με την ψυχή της.
Κάθε κουδούνι στα ακριτικά μας σχολεία είναι υπόσχεση: ότι δεν θα χαθεί καμία γωνιά, καμία φωνή, κανένα μέλλον. Ότι η πατρίδα είναι εκεί όπου ακούγεται η πρώτη λέξη, γράφεται το πρώτο γράμμα, σχηματίζεται το πρώτο όνειρο.
Κάθε κουδούνι που χτυπά στην Τέλενδο και στα Ψαρά είναι σάλπισμα ελευθερίας.
Είναι μια ήρεμη, αλλά πανίσχυρη υπενθύμιση πως τα παιδιά των ακριτικών νησιών δεν είναι «λιγότερα».
Είναι η ψυχή μας είναι η άκρη της Ελλάδας που στέκεται όρθια και αντιστέκεται.